Coraz więcej par w Polsce decyduje się na życie w konkubinacie – czyli nieformalnym związku dwojga dorosłych osób, które prowadzą wspólne życie, ale nie zawarły małżeństwa. Powody są różne: wygoda, przekonania, złe doświadczenia z przeszłości. Choć związek wygląda jak małżeństwo, to z punktu widzenia prawa… wcale nim nie jest. I tu zaczynają się schody – zwłaszcza gdy chodzi o majątek, dziedziczenie albo rozstanie.

Poniżej znajdziesz konkretny i ludzki poradnik: jak przebiega podział majątku w konkubinacie, co się dzieje po śmierci jednego z partnerów i jak zabezpieczyć swój majątek, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Konkubinat a prawo – czyli co mówi Kodeks cywilny?

Konkubinat to po prostu życie razem „na kocią łapę” – bez ślubu, ale z całym pakietem codziennych obowiązków i wspólnego majątku. Problem w tym, że polskie prawo nie traktuje konkubentów tak jak małżonków.

Nie ma wspólnoty majątkowej, nie ma dziedziczenia z mocy ustawy, nie ma praw wynikających z rozwodu – bo formalnie… nie było żadnego małżeństwa. Wszystko trzeba ustalać samemu albo dochodzić przed sądem.

Podział majątku w konkubinacie – co komu?

Podział majątku po zakończeniu związku konkubenckiego bywa trudny. Polskie prawo nie przewiduje tu gotowego schematu (jak przy rozwodzie). Trzeba sięgnąć do zasad współwłasności, rozliczeń z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia albo nakładów z majątku osobistego.

Najważniejsze kwestie:

1. Kto co kupił – ma znaczenie

Jeśli coś zostało nabyte wspólnie i figuruje na oboje partnerów (np. mieszkanie), to przyjmuje się współwłasność w częściach równych, chyba że ustalono inaczej.

Ale jeśli nieruchomość jest zapisana tylko na jednego z konkubentów – drugi nie ma do niej żadnych praw, nawet jeśli płacił raty kredytu czy remontował. W takim wypadku trzeba dochodzić swoich praw przed sądem.

2. Wskazujcie, kto za co płaci

Warto odpowiednio nazywać przelewy: „wkład własny na mieszkanie”, „udział w remoncie”. Gromadź rachunki i potwierdzenia. To może być kluczowe w sądzie.

3. Spiszcie umowę – naprawdę warto

Umowa majątkowa między konkubentami u notariusza może określić, kto ile wnosi i co ma się stać w przypadku rozstania. To nie romantyczne, ale rozsądne. Takie umowy są ważne prawnie i umożliwiają rozliczenie majątku nabytego w trakcie trwania związku.

Co z dziedziczeniem? Czy konkubent może dziedziczyć?

Tu sytuacja jest jeszcze bardziej delikatna. W przypadku konkubinatu dziedziczenie ustawowe nie działa. Jeśli nie sporządzisz testamentu, Twój partner nie dostanie nic – nawet jeśli żyliście razem przez 30 lat.

Kto dziedziczy, gdy nie ma testamentu?

Wchodzą w grę tzw. spadkobiercy ustawowi – dzieci, rodzice, rodzeństwo, a nawet gmina. Twój konkubent nie jest na tej liście.

Jak zabezpieczyć partnera na wypadek śmierci?

1. Sporządź testament – to jedyny sposób, by Twój partner mógł dziedziczyć Twój majątek.
2. Rozważ darowiznę (np. części mieszkania) za życia.
3. Możesz też ustanowić pełnomocnictwa (np. do rachunku bankowego) na wypadek nagłej choroby lub wypadku.

Pamiętaj: wola zmarłego wyrażona w testamencie jest nadrzędna wobec dziedziczenia ustawowego. Ale testament musi być ważny – najlepiej napisać go u notariusza.

Jak zabezpieczyć swój majątek w konkubinacie?

Życie w związku nieformalnym nie musi oznaczać chaosu prawnego. Można – i warto – zabezpieczyć swoje interesy. Oto jak:

• Podpiszcie umowę majątkową – jasno określcie, kto ile wnosi i co ma się stać po rozstaniu.
• Sporządź testament – by uniknąć sytuacji, w której cały majątek trafi do dalszej rodziny.
• Dbaj o dokumenty – przelewy, faktury, umowy – to wszystko może pomóc w razie sporu.
• Rozważ darowizny i pełnomocnictwa – szczególnie jeśli kupujecie wspólny dom, samochód czy prowadzicie razem firmę.

A co z alimentami?

Tu znów: brak ślubu = brak obowiązku alimentacyjnego wobec byłego partnera. Ale jeśli wspólnie wychowujecie dzieci, to obowiązek alimentacyjny jak najbardziej istnieje – na takich samych zasadach jak w małżeństwie.

Konkubinat to nie małżeństwo – warto o tym pamiętać

Choć związek może być tak samo silny i trwały jak małżeństwo, prawo traktuje go inaczej. Brak formalnego ślubu oznacza, że trzeba samodzielnie zadbać o kwestie majątkowe i dziedziczenie. Bez tego łatwo stracić to, co wspólnie wypracowaliście.

Nie chodzi o brak zaufania – chodzi o przezorność. Bo choć nikt nie planuje rozstania czy śmierci, to właśnie wtedy emocje mieszają się z prawem. A lepiej być przygotowanym.

Jeśli chcesz zabezpieczyć swój majątek, sporządzić testament albo przygotować umowę konkubencką – skontaktuj się z nami – pomożemy Ci przejść przez ten proces spokojnie i profesjonalnie. https://kancelariabalcerowicz.pl/kontakt/